ترکیبات موم زنبورعسل و مواد تشکیل دهنده آن

ترکیبات موم زنبورعسل و مواد تشکیل دهنده آن چیست ، زنبورها، فواید زیادی برای انسان‌ها به‌همراه دارند. محصولات زنبورعسل، نه ‌تنها غذای مفید و دوست‌داشتنی انسان‌هاست، بلکه جهت درمان مشکلات مختلف هم، به کمک آن‌ها می‌آید. زنبورها علاوه‌ بر تولید عسل، موم هم تهیه می‌کنند. از آن‌جا که مصرف موم به اندازه‌ عسل متداول نیست، بسیاری از افراد، اطلاعات چندانی در این باره ندارند. اما مسئله اینجاست که موم، از پرکاربردترین و پرفایده‌ترین محصولات طبیعی در سطح دنیاست. در ادامه، ترکیبات موم زنبورعسل، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

موم زنبورعسل چیست؟

زنبورها از طریق استخراج شیره‌ درختان و ترکیب آن با واکس طبیعی، به ماده‌ای چسبناک دست می‌یابند که موم نام دارد. این حشرات از موم، در راستای ساخت کندو استفاده می‌کنند. رنگ موم‌ها، طلایی مایل به قهوه‌ای است و از کنار هم قرارگیری تعداد زیادی شبکه‌های شش ضلعی تشکیل می‌شوند. موم زنبورعسل، برای خود حشرات حکم خانه را دارد. اما انسان‌ها هم از فواید این ماده، بی‌نصیب نمانده‌اند. علاوه ‌بر جایگاه موم زنبورعسل در رژیم‌های غذایی، این ماده به دلیل خواص درمانی بی‌شمار آن، بسیار پرکاربرد است. از زمان‌های قدیم و برای بهبود بیماری‌های مختلف، نظیر زخم‌ و بریدگی و پیش‌گیری از عفونت، استفاده می‌شده است. هم چنین مردمان مصر باستان که عادت به مومیایی کردن اجساد داشتند، از این ماده برای نگهداری و حفظ بدن متوفی، استفاده می‌کردند. ترکیبات موم زنبورعسل، این خواص جادویی را رقم می‌زند. اما این ترکیبات، بنابر محل زندگی زنبور و گل‌ها و گیاهانی که از آن‌ها تغذیه می‌کنند، متفاوت است. این ماده در شرایط آب‌وهوایی و بافت‌های گیاهی گوناگون، ویژگی‌های مختلفی دارد. با این حال این مقاله قصد دارد توضیح مختصر و جامعی از این ترکیبات و فواید هر یک، در اختیار مخاطب قرار دهد.    

ترکیبات موم زنبورعسل و مواد تشکیل دهنده آن

ترکیبات موم زنبور عسل، موارد زیادی را شامل می‌شوند. هیدروکربن‌ها، الکل، استرها، اسیدهای چرب و... تنها شماری از این موارد هستند. با این حال عمده‌ ترکیبات موم، از نوع پلی‌فنول‌ هستند. پلی‌فنول، نوعی آنتی‌اکسیدان است که از بدن در برابر، بیماری، عفونت و آسیب، محافظت می‌کند. خواص درمانی موم زنبورعسل، از همین نکته ناشی می‌شود. فلاونوئید، نوعی پلی‌فنول است که گیاهان، تواید‌کننده‌ آن هستند و از جنبه‌ ترمیم‌کننده و درمانی ارزشمندی برخوردارند. خوراکی‌هایی که میزان قابل توجهی آنتی‌اکسیدان در بردارند، مثل چای سبز و انواع میوه‌ها، معمولا در ترکیبات خود فلاونوئید هم دارا هستند. موم زنبورعسل هم از این ماده‌ مفید، بهره‌مند است. پینوکمبرین، از دیگر ترکیبات موم زنبورعسل است، که نوعی فلاونوئید به حساب می‌آید. خاصیت اصلی این ماده‌، ویژگی ضدقارچ بودن آن است. هما‌ن‌طور که پیش‌تر ذکر شد، از گذشته تاکنون، از موم جهت درمان زخم، بریدگی و جراحی ها استفاده می‌شد. در حقیقت وجود پینوکمبرین‌ها در موم است که باعث می‌شود خاصیت ضدالتهاب و ضدمیکروبی داشته باشد. این ماده، باعث تسریع روند ترمیم و درمان می‌شود و به سلول‌های جدید و سالم کمک می‌کند تا بهتر و سریع‌تر رشد کنند. از موم زنبورعسل به دلیل دارا بودن این ویژگی، برای درمان سوختگی هم استفاده می‌شود. دیگر عناصر در ترکیبات موم موم در ترکیبات خود، از درصدی الکل هم برخوردار است که باعث می‌شود ویژگی ضدعفونی داشته باشد. به همین خاطر، مصرف موضعی آن در سطح دهان، به کاهش میکروب‌های موجود و مشکلاتی نظیر آبسه کمک می‌کند. انواع تاول و تبخال، از دیگر عارضه‌های پوستی هستند که موم در بهبود آن‌ها، نقش موثری دارد. از این ماده، در بیشتر پماد و روغن‌های درمانی، استفاده می‌شود. ترکیبات موم زنبورعسل، در صورت استفاده مداوم، احتمال بروز چنین مشکلاتی را کاهش می‌دهند و در زمان درمان هم، با کاهش موضعی آلودگی‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها، به بهبود سریع‌تر کمک می‌کنند. در جدول پایین، شماری از ترکیبات موم زنبور عسل، با میزان آن، نشان داده شده. البته لازم به ذکر است که همان‌طور که گفته شد، این ترکیبات، بسته با محیطی که زنبور در آن زندگی کرده و گیاهان مورد تغذیه‌ او، متفاوت است و محققان هم در تشخیص و تعیین آن، دچار اختلاف نظر هستند. با این حال این جدول بر اساس ترکیبات موجود در موم زنبور معمولی (غربی)، تهیه شده است. هیدروکربن (حاوی کربن‌های فرد از ۲۱ تا ۲۳)    ۱۶ درصد الکل‌های مخصوص (حاوی کربن‌های زوج از ۲۴ تا ۳۶)    ۳۱ درصد اسیدهای مختلف (حاوی کربن‌های ۱۲ تا ۳۴ و عمدتا کربن ۱۶)   ۳۱ درصد هیدروکسی اسید (حاوی کربن‌های ۱۲ تا ۳۲ و عمدتا کربن ۱۶)   ۱۳ درصد دیول‌ها (حاوی کربن ۲۴ تا ۳۲) ۳ درصد سایر مواد     ۶ درصد

چرا باید از زنبورعسل استفاده کرد؟

موم‌ها را می‌توان به دسته‌بندی‌های بی‌شماری تقسیم کرد. اما به ‌طور کلی، دو نوع شرقی و اروپایی را شامل می‌شوند. محصولات زنبورعسل، بی‌شمار هستند و تمامی موارد مصرف آن، سرشار از فایده و مزیت است. شمع‌های تشکیل‌شده از این ماده در سال‌های گذشته بسیار پرطرفدار شده‌اند. این شمع‌ها علاوه ‌بر بوی خوشایند و طبیعی خود، فاقد مواد شیمیایی، مانند رنگ و اسانس هستند و در این خصوص، دوست‌دار و محافظ طبیعت می باشند. گاهی موم، همراه با عسل در برنامه‌ غذایی جا می‌گیرد. این ماده در ترکیبات موم زنبورعسل، به ‌صورت خوراکی از خواص کمتری برخوردار است. با این حال، ضرری به بدن نمی‌رساند و شماری از افراد از خوردن آن، لذت می‌برند. از دیگر مزایای این ماده، خاصیت مرطوب‌کنندگی است. در بسیاری از کرم‌ها و آبرسان‌های پوستی از موم زنبورعسل استفاده می‌شود. هم چنین، برای درمان خشکی پوست لب هم گزینه بسیار خوبی است. ضدآب بودن موم، از دیگر مواردی است که این ماده را پرکاربرد و مفید کرده است. از گذشته تاکنون، از موم جهت درزگیری و عایق‌بندی اشیای مختلف استفاده می‌شود. اما یکی دیگر از ویژگی‌های استثنایی موم زنبورعسل این است که از معدود موادی است که هیچ‌ وقت خراب یا فاسد نمی‌شود. پروپولیس، یکی از ترکیبات موم زنبور عسل است که باعث این خاصیت کلیدی می‌شود. پروپولیس، ترکیبی از صمغ درختان است که توسط زنبودها به شکل ورقه‌های موم و گرده ساخته میشود. این ویژگی ثابت می‌کند که ترکیبات موجود در موم، نه ‌تنها توانایی حفظ و نگهداری از خود را دارند، بلکه به درمان و تسریع سرعت بهبودی در سایرین هم کمک می‌کنند.

ماده‌ای چندکاره با خواص بالا

با توجه به توضیحات ذکرشده، دیگر نمی‌توان به‌ راحتی از فواید موم چشم‌پوشی کرد. ترکیبات موم زنبورعسل، این ماده را به درمان‌گری فوق‌العاده تبدیل کرده‌اند که از دوران باستان تاکنون، هم چنان جایگاه خود را حفظ کرده است. از ترکیبات موجود در موم، برای ساخت بسیاری از پمادها، کرم‌ها، آبرسان‌ها و روغن‌هایی که جنبه‌ی مرطوب‌کننده و درمانی دارند، استفاده می‌شود. با این حال، استفاده‌ مستقیم از آن هم خالی از لطف نیست. ترکیبات موم زنبور عسل، سرشار از مواد مغذی برای پوست و رشد سلول‌های بدن هستند. در نتیجه، هرگونه استفاده از آن، مصرف‌کننده را بی‌بهره نخواهد گذاشت. پس توصیه می‌شود اگر تاکنون اقدام به استفاده از موم نکرده‌اید، بیش از این وقت را هدر ندهید و از طریق جایگزینی آن با داروهای شیمیایی، در راستای حفظ سلامت بدن خود قدم بردارید.