همان‌طور که می‌دانید عسل یک ماده‌غذایی مغذی و سالم است که فواید زیادی برای سلامتی دارد، ازجمله بهبود سلامت گوارشی. بااین‌حال، عسل حاوی قند ساده فروکتوز نیز هست که هضم آن می‌تواند برای بعضی از افراد مشکل باشد. سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)، یک اختلال گوارشی شایع است که با علائمی مانند درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص می‌شود. این علائم می‌تواند توسط عوامل مختلفی مثل استرس، رژیم غذایی و تغییرات هورمونی بدتر شوند؛ اما آیا عسل برای روده تحریک‌پذیر مفید است؟ پاسخ به این سؤال به شرایط فرد مبتلا به این سندروم بستگی دارد و برای یافتن جواب، باید فواید و مضرات عسل برای روده تحریک‌پذیر را بررسی کنیم.
فواید عسل برای روده تحریک پذیر
یک سری مطالعات نشان داده‌اند که عسل می‌تواند علائم IBS را در برخی افراد بهبود بخشد. به‌عنوان‌مثال، عده‌ای از مبتلایان به این سندروم که به مدت 8 هفته روزانه 2 قاشق غذاخوری عسل خوردند، دچار یبوست نشدند. عسل حاوی ترکیباتی است که می‌تواند به بهبود علائم روده تحریک‌پذیر (IBS) کمک کند. این ترکیبات عبارت‌اند از:- آنتی‌اکسیدان‌ها: آنتی‌اکسیدان‌ها به بهبود سلول‌های گوارشی کمک کرده و موجب کنترل علائم روده تحریک پذیر می‌شوند؛ مثلاً می‌توانند به تسکین درد شکم ناشی از این سندروم کمک کنند.
- ضدالتهاب‌ها: التهاب یکی از عوامل اصلی علائم سندروم روده تحریک پذیر است. مواد ضدالتهابی قوی درون عسل، می‌تواند درد و ناراحتی ناشی از التهاب در روده را کمتر کند.
- پروبیوتیک‌ها: تعادل نامناسب باکتری‌های روده، یکی دیگر از عوامل اصلی ایجاد علائم روده تحریک پذیر است. پروبیوتیک در تعداد و نوع باکتری‌های روده تعادل ایجاد کرده و با کاهش تولید گاز در معده و روده‌ها، نفخ را برطرف می‌کند.
- اسهال و یبوست از شایع‌ترین علائم IBS هستند. عسل می‌تواند مانند یک ملین عمل کرده و به رفع یبوست کمک کند؛ از طرفی عسل آب لازم و کافی در روده‌ها را نیز حفظ کرده و از اسهال جلوگیری کند. در کل عسل هم در بهبود یبوست و هم رفع اسهال مؤثر است.
نحوه مصرف عسل برای روده تحریک پذیر
فواید عسل برای کنترل علائم سندروم روده تحریک پذیر، می‌تواند به عواملی مانند شیوه مصرف و نوع عسل مرتبط باشد. بهتر است مبتلایان به این سندروم به چند نکته کلیدی برای مصرف ایمن این ماده مغذی توجه داشته باشند:- عسل را به‌تدریج و در مقادیر کم به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- از عسل طبیعی و خام استفاده کنید.
- در صورت امکان، عسل‌هایی که فروکتوز کمتری دارند مصرف کنید.
- عسل را با غذاهایی مانند ماست یا غلات مصرف کنید تا جذب آن را در روده کاهش دهید.
- اگر علائم شما بدتر شد، مصرف آن را متوقف کنید.
مضرات عسل برای روده تحریک پذیر
آیا عسل برای روده تحریک پذیر مضر است؟ پاسخ کوتاه به این سؤال این است که بله؛ امکان دارد مضر باشد. عسل یک غذای فودمپ (FODMAP) است، فودمپ به دسته‌ای از کربوهیدرات‌ها گفته می‌شود که به‌راحتی جذب بدن نشده و باعث ناراحتی‌های گوارشی مانند نفخ، درد شکم و اسهال در افراد مبتلا به روده تحریک پذیر می‌شوند. تا به امروز تحقیقات در مورد اثرات عسل بر افراد مبتلا به این سندروم متناقض بوده است. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که عسل می‌تواند علائم روده تحریک پذیر را بهبود بخشد، درحالی‌که نتیجه برخی دیگر این بوده است که عسل می‌تواند علائم را بدتر کند. برای مثال، یک مطالعه روی 120 نفر از مبتلایان به روده تحریک پذیر با مصرف روزانه 30 میلی‌لیتر، نشان داد که این افراد علائم روده تحریک پذیر شدیدتری را تجربه کرده‌اند درحالی‌که در نتیجه همین آزمایش بر گروه 120 نفره دیگری از افراد، می‌شد نشانه‌هایی از بهبودی را دید.
همان‌طور که گفتیم عسل طبیعی در ترکیبات خود یک قند ساده به نام فروکتوز دارد که هضم آن ممکن است برای بعضی از مصرف‌کنندگان مشکلاتی به وجود آورد؛ مبتلایان به سندروم روده تحریک‌پذیر نیز می‌توانند جزو آن دسته از افرادی باشند که با خوردن عسل علائم بدتری از بیماری خود را تجربه کنند. فروکتوز به‌راحتی توسط باکتری‌های روده تخمیر شده و باعث تولید گاز و نفخ می‌شود و می‌تواند علائم IBS را شدیدتر کند. از طرفی، این قند ساده سبب کاهش یا افزایش جذب آب در روده بزرگ‌شده و تعادل آن را به هم زده و یبوست و اسهال ایجاد می‌کند. به‌طورکلی مبتلایان به روده تحریک پذیر ممکن است با مصرف عسل علائم زیر را تجربه کنند:
- درد شکم: می‌تواند خفیف یا شدید باشد و در هر قسمت از شکم احساس شود.
- گاز و نفخ: احساس ناراحتی و پری در ناحیه معده و روده‌ها و دفع زیاد گاز از بدن.
- احساس تخلیه نشدن کامل روده: ممکن است احساس کنید که پس از دفع، هنوز مدفوع در روده شما باقی‌مانده است.
- اسهال
- یبوست
سخن پایانی
عسل طبیعی یک ماده‌غذایی مغذی و سالم است که فواید زیادی برای سلامتی بدن دارد، اما نمی‌توان ادعا کرد که برای هر نوع بیماری مفید است. شاید برخی افراد بدون بررسی علمی، آن را برای هر مشکل و عارضه‌ای توصیه کنند؛ اما مصرف عسل طبیعی در افراد با سندروم IBS، ممکن است علائمشان را بهتر یا بدتر کند. در مورد استفاده از عسل برای روده تحریک پذیر، توصیه می‌شود که ابتدا با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کرده و تا حدی مشکل خود را کنترل کنید و سپس با هماهنگی پزشک، مصرف عسل را امتحان کنید.
